Katedra Performatyki na Wydziale Polonistyki

Fundacja Nauki Polskiej oraz Narodowe Centrum Nauki ogłosiły wyniki ostatnio zorganizowanych konkursów. Wśród laureatów znaleźli się dr Konrad Wojnowski, asystent w Katedrze Performatyki i mgr. Piotr Urbanowicz , doktorant w Katedrze Performatyki!Gratulacje!  

(PRELUDIUM, NCN) Badanie elektryczności jako praktyka naukowa oraz źródło metafor w prasie popularnonaukowej i filozofii mesjanizmu (1750-1850), kierownik projektu: mgr Piotr Urbanowicz, opiekun naukowy projektu: prof. dr hab. Małgorzata Sugiera
 
Celem projektu jest kompleksowe przebadanie literatury fachowej z zakresu fizyki z lat 1750-1830 w celu rekonstrukcji praktyk naukowych związanych z elektrycznością. Umożliwi to następnie prześledzenie procesu cyrkulacji wiedzy między praktyką instytucjonalną a popularnonaukową. Przebadana zostanie prasa z lat 1815-1850 w celu ustalania za pomocą jakich metafor kształtował się dyskurs o elektryczności. Da to podstawy do odbudowania kontekstu recepcji zjawiska elektryczności i pozwoli na analizę metaforyki używanej w pismach polskich romantyków oraz mesjanistów tworzących w latach 1800-1850. Badania te przełożą się na sproblematyzowanie roli praktyk naukowych w koncepcjach filozoficznych pierwszej połowy XIX wieku. Projekt zakończy się obroną pracy doktorskiej na Wydziale Polonistyki UJ.
 

W ramach stypendium START będę zajmować się obecnością myśli probabilistycznej w twórczości Viléma Flussera. Celem prowadzonych przeze mnie badań będzie pokazanie, jak pojęcia losowości, entropii, przypadku czy informacji rezonują w późnej twórczości czeskiego filozofa i jak wpływają one na jego rozumienie epoki posthistorii, a także projektu oświeceniowego. Flusser był bowiem zdania, że „rewolucja probabilistyczna” odcisnęła trwałe piętno na idei Oświecenia, która została sformułowana w zgodzie z panującym we wczesnonowożytnej nauce przekonaniem o deterministycznym porządku świata. Odkrycia Maxa Plancka, Wernera Heisenberga czy Edwarda Lorenza podały w wątpliwość klarowny, oświeceniowy obraz natury, co powinno znaleźć także odzwierciedlenie w rewaloryzacji i przeformułowaniu oświeceniowego projektu antropologicznego.
W oparciu analizę tych właśnie wątków w filozofii Flussera możliwe stanie się stworzenie mostów między specjalistycznym dyskursem nauk ścisłych i humanistyką, co okaże się niezbędne dla realizacji mojego drugiego zadania, a mianowicie zbadania probabilistycznych oraz cybernetycznych wątków w sztuce neoawangardowej. Wiele przykładów wczesnych performansów oraz happeningów (przede wszystkim artystów związanych z Johnem Cagem) nadawało szczególną wartość zdarzeniom przypadkowym w polu sztuki, a działania ich twórców często sprowadzały się do pobudzania „układu sprzężeń zwrotnych” między nadawcami i odbiorcami. Akt artystyczny był więc rodzajem probabilistycznego działania na złożonym systemie splątanych ze sobą elementów. I to właśnie w artystycznych działaniach neoawangardy można dostrzec najwięcej wariantów produkcji „probabilistycznej wiedzy”, która polegała na nadaniu estetycznej wartości zbiorowym, złożonym działaniom o częściowo przypadkowym charakterze (i obarczonym „artystycznym ryzykiem” mierzenia się z nieprzewidywalnym czynnikami).